NFTها یکی از جدیدترین نوآوری‌ها در حوزه رمزارزها هستند که عمر نسبتا کوتاهی دارند. توکن غیرقابل تعویض، توکن غیرقابل معاوضه، توکن غیرمثلی، توکن یکتا و توکن بی‌همتا، همه ترجمه Non-Fungible Token هستند. اما NFT چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله با یکی از بخش‌های منحصر به فرد در حوزه ارزهای دیجیتال آشنا می‌شویم.

 

NFT چیست و چه کاربردی دارد؟

برای این‌که بدانیم NFT چیست، بحث را این‌گونه آغاز می‌کنیم؛ در بازار دو نوع دارایی دیجیتال وجود دارد:

• دارایی تعویض‌پذیر یا قابل معاوضه
• دارایی تعویض‌ناپذیر یا غیرقابل معاوضه

دارایی تعویض‌پذیر چیست؟ همانطور که از نام این دارایی‌ها مشخص است، می‌توانند به یکدیگر تبدیل شوند و ارزش تمام آنها یکسان است. دلار امریکا یک دارایی قابل تعویض است؛ ارزش دلار در ایران یکسان است. اگر کسی از شما بپرسد که اکنون قیمت دلار امریکا به ریال چقدر است، شما از او نمی‌پرسید قیمت کدام اسکناس دلار؟ زیرا قیمت تمام آنها در بازار یکسان است.

اما اگر کسی از شما بپرسد قیمت واحد مسکونی در تهران چقدر است؟ شما از او می‌پرسید قیمت کدام واحد مسکونی؟ زیرا قیمت هریک از آنها متفاوت است. یا اگر کسی از شما بپرسد قیمت تابلوی نقاشی چند است؟ شما باید بدانید منظور او کدام تابلوی نقاشی است؛ زیرا قیمت هریک با دیگری متفاوت است. این دو مثال، دارایی‌های غیرقابل تبدیل هستند و ارزش آنها منحصر به فرد است.

مفهوم NFT در بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ علی و محمد در کیف پول‌های خود بیت کوین ذخیره کرده‌اند. آیا قیمت بیت کوین این دو باهم تفاوت دارد؟ خیر. پس بیتکوین یک کوین قابل تعویض است. اتریوم، بایننس کوین، XRP، کاردانو و بسیاری از رمز ارزهای بازار، یک دارایی قابل تبدیل هستند و ارزش یک کوین اتر با دیگر کوین آن هیچ تفاوتی ندارد.

اکنون تفاوت میان یک توکن قابل معاوضه با یک دارایی غیرقابل معاوضه را متوجه شدیم. تقریبا همه ما با دلیل آشنایی با ارزهای دیجیتال مشهوری مانند بیت کوین، مفهوم دارایی قابل تعویض را می‌دانیم. اما توکن غیرقابل تعویض یا بی‌همتا در بازار ارزهای دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟

NFT مخفف چیست؟

Non-Fungible Token را به اختصار NFT می‌گویند. در متون فارسی از NFT به توکن غیرقابل تعویض، توکن غیرمثلی (یعنی مثل و مانندی ندارد)، توکن غیرقابل معاوضه، توکن بی‌همتا و توکن یکتا ترجمه شده است. NFT یک توکن منحصربه فرد (Unique) بوده و با هیچ چیز دیگری قابل تعویض نیست (در جهان تنها یک تابلوی نقاشی مونالیزا وجود دارد که داوینچی آن را خلق کرده است). یکی از مهم‌ترین کاربردهای NFT در صنعت بازی (Game) است.

یک بازی را نظر بگیرید که در ابتدا منطقه کوچکی به رایگان در اختیار شما قرار می‌گیرد که در آن عده‌ای زندگی می‌کنند. شما باید با استفاده از منابع اولیه‌ای که در اختیار دارید، این منطقه را مدیریت کنید. تامین خوراک و پوشاک و مسکن، توسعه صنایع، ساخت ارتش، تاسیس مدرسه و بیمارستان و هرآنچه در زندگی واقعی می‌بینید را می‌توانید در این بازی ایجاد کنید. این منطقه را به تدریج گسترش می‌دهید و به تدریج زیرساخت‌های شهر خود را تاسیس می‌کنید. با بالا رفتن جمعیت و ایجاد ارتش، می‌توانید به سایر مناطق حمله کنید و آنها را به چنگ بیاورید. در نهایت شما کشوری خواهید ساخت که در آن المان‌های بسیار زیادی وجود دارد.

شما می‌توانید این کشور را با تمام المان‌هایش به فروش برسانید (در انتها یک مورد واقعی از همین مثال را آورده‌ایم که ۵۰۴ اتر فروخته شده است). این مثالی از یک بازی بر بستر بلاکچین است که برای ارزش‌گذاری مولفه‌هایش از NFT استفاده می‌شود. اینجاست که باید نوع دیگری از توکن برای این هدف‌های خاص تعریف شود. به این نوع از توکن‌ها، توکن‌های غیر قابل تعویض (Non-Fungible Token) یا NFT گفته می‌شود.

تاریخچه NFT در بازار رمزارزها

فعالیت اکوسیستم NFT ابتدا در سال ۲۰۱۷ با عرضه پروژه‌هایی نظیر کریپتوپانک‌ها (CryptoPunks) و بازی کریپتوکیتیز (CryptoKitties) شروع شد و از آن زمان تاکنون، این عرصه به صنایع و کاربردهای مختلفی راه یافته و همچنان در حال توسعه است. کریپتوپانک‌ها که در اوایل سال ۲۰۱۷ بر بستر اتریوم به‌وجود آمدند، در حقیقت مجموعه‌ شخصیت‌های پیکسلی بودند و در حدود ۱۰ هزار مورد منحصربفرد را تشکیل می‌دادند. آن‌ها در ابتدا رایگان بودند؛ اما بعد از این‌که کاربران علاقه زیادی به آن‌ها نشان دادند، نقش آن‌ها در پروژه کاملا تغییر کرد. افزایش میزان علاقه و توجه مردم، به توکن‌های بی‌همتا ثبات بیشتری داد و باعث شد تا امروز ادامه پیدا کند. کریپتوپانک‌ها تا این حد رواج دارند که اکنون برخی از آن‌ها به قیمت چندین میلیون دلار فروخته می‌شوند.

از دیگر پروژه‌های اولیه و مهم NFT می‌توان کریپتوکیتیز اتریوم را نام برد که در آن، کاربران می‌توانستند گربه‌های دیجیتال منحصربه‌فرد و زیبایی را به وجود بیاورند و خرید و فروش کنند. حجم معاملات این پروژه در مدت زمان کوتاهی در شبکه اتریوم از میلیون‌ها دلار عبور کرد و مشاهده شد که بازارهای جانبی پیرامون NFT بسیار معتبر و بادوام هستند. هر گربه جدید در واقع یک NFT است و دارای ویژگی‌های منحصر به خودش است. برخی از این گربه‌ها در بازار این سایت تا ۱۰۰ اتر نیز قیمت‌گذاری شده‌اند. بر اساس گزارش سایت تحلیلی Nonfungible، اقتصاد N‌FT تاکنون شاهد فروش بیش از ۱۰۹ میلیون دلار توکن بوده است که یک میلیون دلار آن در اسفندماه ۱۳۹۹ رخ داده است. با تمام این صحبت‌ها، می‌توان گفت که پروژه‌های کریپتوپانکس و کریپتوکیتیز در بستر اتریوم نشان دادند که این حوزه چه قابلیت‌هایی دارد و چندین پروژه دیگر هم از این دو الهام گرفتند. از آن زمان به بعد بود که توسعه‌دهنده‌ها، کارآفرین‌ها و کلکسیونرها وارد این عرصه شدند و آن را گسترش دادند.

طبق اطلاعات مرتبط با حجم معاملات در ماه شهریور ۱۴۰۰، بازی رایانه‌ای کریپتوکیتیز (CryptoKitties) که بر بستر بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود، در آن زمان طی ۲۴ ساعت به حجم معاملات تقریبا ۷ میلیون دلاری دست یافته بود. کالین وو (Colin Wu) خبرنگار چینی در توییتر گزارش داد که حجم معاملات کریپتوکیتیز فقط طی ۲۴ ساعت، به ۱,۷۸۳.۵۹ اتر معادل با ۶,۹۱۵,۶۵۵ دلار (در ماه شهریور) رسیده است. حجم معاملات Cryptokitties از ۱۴۳۶.۰۹ اتر در تاریخ ۲ سپتامبر (۱۱ شهریور ۱۴۰۰) تا روز بعد، به رقم مذکور افزایش یافته است. به علاوه، این اعداد گویای میانگین قیمت ۶.۶۷۹۵ اتر معادل با ۲۶,۰۰۷ دلار است.